“Wat is het effect van het subcutaan injecteren van insuline in één enkele dosis vergeleken met het verdelen over meerdere doses op de bloedsuikerspiegel, patiënten comfort en complicaties bij volwassen patiënten die insulineafhankelijk zijn?”

Upload 13 maart 2024.

Inhoud

Basisgegevens

Auteurs

  • Mariska Ton,
  • Lisa Truin

Autorisators

  • Peter Vink, docent, coach werkzaam bij omni cura ACADEMY

Stap 1: Ask

Klinisch Scenario

Het klinisch scenario gaat over patiënten die een insulineafhankelijkheid hebben en de insuline subcutaan injecteren met een pen. Er wordt in het ziekenhuis verschillend omgegaan met het subcutaan injecteren van grote hoeveelheden insuline, sommige collega's zeggen dat dit over meerdere injecties verdeeld moet worden, maar soms injecteren patiënten dit thuis juist wel in een keer. Wij vragen ons af of het vanaf een bepaalde hoeveelheid insuline beter is voor de patiënt om de dosis in meerdere injecties te geven. Hierbij willen we rekening houden met het effect van de insuline op de bloedsuikerspiegel, het comfort van de patiënt en het ontstaan van subcutane injectieschade op langere termijn.

PICO

  • P: Volwassen patiënten, insulineafhankelijk
  • I: Subcutaan injecteren van insuline in 1 enkele dosis
  • C: Subcutaan injecteren van insuline verdeeld over meerdere doses
  • O: Bloedsuikerspiegel, patiënten comfort, complicaties

De Vraag

“Wat is het effect van het subcutaan injecteren van insuline in één enkele dosis vergeleken met het verdelen over meerdere doses op de bloedsuikerspiegel, patiënten comfort en complicaties bij volwassen patiënten die insulineafhankelijk zijn?”

Stap 2: Acquire

Tabel van Terminologie

PICO onderdeel Nederlandse Trefwoorden Engelse Trefwoorden MeSH Termen
Volwassen patiënten, insulineafhankelijk Volwassen patiënten, insulineafhankelijk Adult patients, insulin dependent "Diabetes Mellitus"[Mesh]
Subcutaan injecteren van insuline in 1 enkele dosis Subcutaan injecteren in 1 enkele dosis subcutaneous, injection, single dos*, maximum dos*, maximum volume "Injections, Subcutaneous"[MeSH]
Subcutaan injecteren van insuline verdeeld over meerdere doses Subcutaan injecteren verdeeld over meerdere doses subcutaneous, injection, split dos* "Drug Administration Schedule"[MeSH]
Bloedsuikerspiegel, patiënten comfort, complicaties Bloedsuikerspiegel, patiënt comfort, complicaties Blood glucose level, comfort, complications "Blood Glucose"[MeSH]

Stappenplan

Zoekacties

1: Richtlijnen V&VN (16-05-2024)

Zoekstring: richtlijn insuline injecteren
Filters:
Resultaat: : 1 hits, waarvan 1 geïncludeerd.

2: Medline (PubMed) (16-05-2024)

Zoekstring: (("diabetes mellitus"[MeSH Terms] OR ("diabetes"[All Fields] AND "mellitus"[All Fields]) OR "diabetes mellitus"[All Fields]) NOT ("pregnant"[All Fields] OR "pregnants"[All Fields])) AND ("injections, subcutaneous"[MeSH Terms] OR ("injections"[All Fields] AND "subcutaneous"[All Fields]) OR "subcutaneous injections"[All Fields] OR ("subcutaneous"[All Fields] AND "injections"[All Fields])) AND ("blood glucose"[MeSH Terms] OR ("blood"[All Fields] AND "glucose"[All Fields]) OR "blood glucose"[All Fields]) AND (("split"[All Fields] OR "splits"[All Fields] OR "splitted"[All Fields] OR "splitting"[All Fields] OR "splittings"[All Fields]) AND "dose*"[All Fields])
Filters: Geen
Resultaat: : 3 hits, waarvan 0 geïncludeerd.

3: Medline (PubMed) (20-05-2024)

Zoekstring: (insuline) AND (subcutaneous OR injection*) AND (volume[tiab] OR leak*[tiab])
Filters: Clinical Trial
Resultaat: : 191 hits, waarvan 3 geïncludeerd.

Geïncludeerde Studies

  1. Præstmark, KA, Stallknecht, B, Jensen, ML, Sparre, T, Madsen, NB, Kildegaard, J. (2016) Injection Technique and Pen Needle Design Affect Leakage From Skin After Subcutaneous Injections. Journal of diabetes science and technology 10(4), 914-22.
  2. Zijlstra, E, Jahnke, J, Fischer, A, Kapitza, C, Forst, T. (2017) Impact of Injection Speed, Volume, and Site on Pain Sensation. Journal of diabetes science and technology 12(1), 163-168.
  3. Heise, T, Nosek, L, Dellweg, S, Zijlstra, E, Præstmark, KA, Kildegaard, J, Nielsen, G, Sparre, T. (2014) Impact of injection speed and volume on perceived pain during subcutaneous injections into the abdomen and thigh: a single-centre, randomized controlled trial. Diabetes, obesity & metabolism 16(10), 971-6.

Stap 3: Appraise

De Methodologie

De Resultaten

Præstmark et al. (2016)

Injectiesnelheid had geen invloed op injectiepijn (p = 0,833). Injectie van grotere volumes veroorzaakte significant meer pijn [VAS kleinste kwadratische gemiddelde verschillen 1600 vs. 400 µl, 7-2 mm (95% betrouwbaarheidsinterval – CI; 4,6-9,7; p < 0,0001); 1600 vs. 800 µl, 7,2 mm (4,4-10,0; p < 0,0001); 1200 vs. 400 µl, 3,5 mm (0,4-6,6; p = 0,025) en 1200 vs. 800 µl, 3,6 mm (0,4-6,7; p = 0,027)]. Er trad significant meer pijn op in de dij versus de buik [9,0 mm (6,7-11,3; p < 0,0001)].

Het lekvolume was positief gerelateerd aan het injectievolume. Injecties in de buik veroorzaakten minder lekkage dan injecties in de dij. Een 32G naald veroorzaakte minder lekkage dan een 31G naald. Daarnaast zou een ‘recht in’ 90 graden naald inbrenghoek veroorzaakte minder lekkage dan een schuine (<45 graden) inbrenghoek. Wachttijden van minimaal 3 seconden veroorzaakten minder lekkage dan het onmiddellijk terugtrekken van de naald na de injectie. Naaldwanddikte en injectiesnelheid hadden geen invloed op lekkage.

Zijlstra et al. (2017)

De gemiddelde pijnscores voor snelheid-volumecombinaties zaten allemaal in het onderste deel (<20 mm) van de VAS, wat duidt op lichte tot geen pijn. De pijnsensatie was statistisch hoger (P< 0,5) bij het volume van 2250 microliter vergeleken met andere injectievolumes (range 4,3-5,1 mm) en bij injecties in de dij vergeleken met injecties in de buik (2,1 mm). De pijnsensatie veranderde niet met toenemende injectiesnelheid. De acceptatie van de injectiepijn door de patiënt was hoog voor alle injecties (bereik 93,7 – 98,7%)

Heise et al. (2014)

Resultaten: Injectiesnelheid had geen invloed op injectiepijn (p = 0,833). Injectie van grotere volumes veroorzaakte significant meer pijn [VAS kleinste kwadratische gemiddelde verschillen 1600 vs. 400 µl, 7 – 2 mm (95% betrouwbaarheidsinterval – CI; 4,6-9. 7; p < 0,0001); 1600 vs. 800 µl, 7,2 mm (4,4-10,0; p < 0,0001); 1200 vs. 400 µl, 3,5 mm (0,4-6,6; p = 0,025) en 1200 vs. 800 µl, 3,6 mm (0,4-6,7; p = 0,027)]. Er trad significant meer pijn op in de dij versus de buik [9,0 mm (6,7-11,3; p < 0,0001)].

Stap 4: Apply

Conclusie

Wat zegt de evidence?

Conclusie 

Uit de gevonden literatuur is te concluderen dat de gestelde onderzoeksvraag niet volledig beantwoord kan worden.  

In de vraagstelling wordt gesproken over het verschil tussen het toedienen van een enkele dosis of meerdere doses insuline. Echter wordt in de literatuur niets relevants gevonden wanneer we zoeken op het splitten van de dosis. Wel wordt er een relatie gevonden tussen het volume van de injectie en de lekkage die hierna ontstaat. De literatuur beschrijft bij grotere injecties een groter risico op lekkage, dit zou kunnen betekenen dat de insuline minder effectief werkt. Over invloed op de bloedglucosespiegel wordt echter niet expliciet gesproken. 

In de gevonden literatuur wordt in twee artikelen aangetoond dat bij het vergroten van het injectievolume uiteindelijk een negatief effect heeft voor de patiënt, dit is te zijn in een stijgende VAS score. Hieruit zouden we kunnen opmaken dat het injecteren van grote volumes een negatief effect heeft op het comfort van de patiënt. 

Wat zeggen de experts?

De diabetesverpleegkundige in het UMCG geeft aan:
“Het is niet evidence based dat je vanaf een bepaald aantal eenheden de dosis insuline opsplitst. Dit hangt af van de concentratie van de insulinepen en de eigen inschatting van de verpleegkundige.”

Aanbeveling