Wat is het effect van minder vaak wassen dan dagelijks wassen op het comfort, infectie, smetten en patiënttevredenheid bij kinderen op de ic die beademd worden?

Upload 10 maart 2024.

Inhoud

Basisgegevens

Auteurs

  • Marieke Dijkman

Autorisators
Nog geen autorisators.

Stap 1: Ask

Klinisch Scenario

op de ic kinderen worden patiënten dagelijks gewassen. Dit is vaak een stressvol moment. Ik vraag mij dan ook geregeld af of dit echt dagelijks moet of dat een andere frequentie ook kan.

PICO

  • P: kinderen 0-18 jaar, opgenomen op de ic aan de beademding
  • I: minder vaak wassen
  • C: dagelijks wassen
  • O: comfort, smetten, infectie, patiënttevredenheid, familie tevredenheid

De Vraag

Wat is het effect van minder vaak wassen dan dagelijks wassen op het comfort, infectie, smetten en patiënttevredenheid bij kinderen op de ic die beademd worden?

Stap 2: Acquire

Tabel van Terminologie

PICO onderdeel Nederlandse Trefwoorden Engelse Trefwoorden MeSH Termen
kinderen 0-18 jaar, opgenomen op de ic aan de beademding kinderen, intensive care, beademd pediatric, intensive care, children, ventilator, pediatric, intensive care units, child, adolescent
minder vaak wassen wassen, frequentie frequency, bathe, skin washing, skin care, cleansing, hygiene, personal care, clean, bed bath baths beds
dagelijks wassen dagelijks wassen daily bathe baths beds
comfort, smetten, infectie, patiënttevredenheid, familie tevredenheid comfort, smetten, infectie, patienttevredenheid, familietevredenheid comfort, skin leasis, impertego, infection, patient and familiy satisfaction

Stappenplan

Zoekacties

1: Medline (PubMed) (08-04-2024)

Zoekstring: (("Intensive Care Units, Pediatric"[Mesh] OR “intensive care”[tiab] OR “critical care”[tiab] OR icu[tiab]) AND ("Child"[Mesh] OR child*[tiab] OR pediatr*[tiab] OR paediatr*[tiab] OR youth[tiab] OR teen*[tiab] OR school*[tiab] OR preschool*[tiab] OR toddler*[tiab] OR kids[tiab] OR “early life”[tiab] OR “early in life”[tiab] OR “early age”[tiab] OR “younger age”[tiab] OR “young age”[tiab] OR "Adolescent"[Mesh] OR adoles*[tiab]) AND ("Baths"[Mesh] OR Wash[tiab] OR washing[tiab] OR bath*[tiab] OR “skin care”[tiab]) AND (Bed[tiab] OR beds[tiab] OR "Beds"[Mesh]))
Filters:
Resultaat: : 22 hits, waarvan 3 geïncludeerd.

2: Cinahl (08-04-2024)

Zoekstring: ((“intensive care” OR “critical care” OR icu) AND (child* OR pediatr* OR paediatr* OR youth OR teen* OR school* OR preschool* OR toddler* OR kids OR “early life” OR “early in life” OR “early age” OR “younger age” OR “young age” OR adoles*) AND (Wash OR washing OR bath* OR “skin care”) AND (bed OR beds))
Filters:
Resultaat: : 22 hits, waarvan 2 geïncludeerd.

3: Richtlijnendatabase.nl (09-04-2024)

Zoekstring: alle titels van richtlijnen bekeken
Filters: titels waar het ging over verzorging/wassen/wonden inleiding gelezen
Resultaat: : 0 hits, waarvan 0 geïncludeerd.

4: Richtlijnen V&VN (09-04-2024)

Zoekstring: alle titels van richtlijnen bekeken
Filters: titels waar het ging over verzorging/wassen/wonden inleiding gelezen
Resultaat: : 1 hits, waarvan 1 geïncludeerd.

5: Cochrane Library (16-04-2024)

Zoekstring: Pediatric) and (intensive care) and (bed) and (bathing
Filters:
Resultaat: : 2 hits, waarvan 1 geïncludeerd.

Geïncludeerde Studies

  1. Öz, Ö, Uysal, G, Düzkaya, DS. (2021) Effect of Two Bathing Methods on Physiologic Parameters in Pediatric Intensive Care. Clinical nursing research 31(5), 858-865.
  2. Kzl, H, Şendir, M. (2018) The Effects of Bed Bathing on Vital Signs and Oxygen Saturation in Children Who Are Connected to Mechanical Ventilation. Dimensions of critical care nursing : DCCN 37(5), 272-278.
  3. Zanichelli, V, Pavoni, C, Eastmond, J, Longtin, Y. (2020) Microbiological efficacy and skin tolerance of commonly used nonantiseptic inpatient bathing practices in non-ICU settings: A systematic review. American journal of infection control 49(5), 603-607.

Stap 3: Appraise

De Methodologie

De Resultaten

Öz et al. (2021)

Resultaten

  • beide groepen waren homogeen
  • er is geen verschil in de gemiddelde waarden van hartslag en bloeddruk op de eerste en tweede dag.
  • hartslag en bloeddruk waren hoger direct na het wassen voor beide methoden en op het significant lager 30 min na het wassen.
  • de temperatuur na het wassen was significant lager bij patiënten die met water en zeep werden gewassen.
  • In beide groepen was de temperatuur significant hoger voor het wassen dan direct na en 30 min na het wassen.
  • De saturatie liet de eerste dag geen significant verschil zien tussen beide groepen. De tweede dag was de saturatie bij het wassen met water en zeep wel significant hoger in vergelijking met wassen met disposable doekjes.
  • voor beide groepen geld dat de saturatie op beide dagen significant hoger is 30 min na het wassen.

Discussie

  • de saturatie is na het wassen significant hoger in beide groepen. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door stimulatie van de bloedcirculatie. In de literatuur is gevonden dat de beweging gemaakt tijdens het wassen en de positionering in bed een verhoging van de zuurstofconsumptie geven waardoor er tijdelijk een daling in de saturatie is.  In andere studies wordt geschreven dat de bewegingen tijdens het wassen weinig energie kosten en patiënten baat hebben bij beweging.
  • hartslag en bloeddruk waren direct na het wassen hoger en na 30 min op het laagst bij beide methode. In de literatuur is geschreven dat wassen met warm water oppervlakkige vasodilatatie veroorzaakt waardoor de bloedflow versnelt. Verhoging van de bloedflow en lichaamsbeweging tijdens het wassen kan de oorzaak zijn van stijging in hartslag en bloeddruk.

Conclusie

  • De twee verschillende manieren van wassen hadden beide een positief effect op de vitale parameters.
  • Welke manier van wassen gekozen wordt hangt af van de hemodynamische conditie van het kind.
  • Het is dan ook aan te bevelen dat disposable doekjes worden gebruikt zodat het kind tijdens het wassen beter op temperatuur blijft.

Klinische relevatie

Wassen heeft een positief effect op de fysiologie en versnelt het genezingsproces. Ook de hemodynamiek van het kind wordt positief beïnvloed.

Kzl et al. (2018)

Resultaten

  • gemiddelde leeftijd was 4.77 +- 5.51 jaar.
  • 65% werd beademd voor respiratoire problematiek, 91.7% werd beademd via endotracheale tube.
  • Eerste was gebeurde gemiddeld 1,54 (+- 3.57) dagen na opname
  • vitale gegevens verschillenden significant van elkaar op de verschillende meetmomenten, de laagste waarden waren 30 min na het wassen
  • de hoogste hartslag, systolische en diastolische bloeddruk werden gemeten direct na het wassen en de laagste 30 min na het wassen.
  • de hoogste saturatie werd gemeten 30 min na het wassen

Discussie

  • Meeste gedeelte worden andere studies aangehaald waarvan conclusies worden gedeeld, zoals dat bloedcirculatie wordt gestimuleerd tijdens het wassen.
  • de lichaamstemperatuur daalde tijdens het wassen, dit was te verwachten aangezien de kleren werden uitgedaan voor het wassen.
  • saturatie gemeten net na wassen was hoger dan voor het wassen

Conclusie

  • het is in deze studie gebleken dat wassen met warm water zorgt voor een verlaging van de vitale functies en stijging van de saturatie.
  • het vegen en schrobben gedurende het wassen stimuleert de bloedcirculatie
  • Wassen verbeterd de ventilatie-perfusie verhouding
  • wassen zorgt voor vitaliteit en welzijn voor het individu
  • wassen zorg voor vermindering van de ademfrequentie en diepte van de ademhaling

Verpleegkundige implicaties

  • er moet kennis aanwezig zijn over dagelijks zorg dat van invloed kan zijn op de vitale gegevens en saturatie
  • tijdens zorg moeten de vitale functies goed gemonitord worden omdat ze snel kunnen veranderen
  • bij patiënten die hypotensief of bradycard zijn moeten de vitale gegevens nog frequenter gemonitord worden
  • de lichaamstemperatuur zal veranderen en hypothermie moet voorkomen worden.

Zanichelli et al. (2020)

Resultaten; uit verschillende studies bleek

  • in een studie met een klein sample was er geen significante afname van positieve kweken (perineum, rectum, urine) na het dagelijks wassen, voorheen dagelijks perineum wassen en wekelijks volledig.
  • geen verschil in kolonisatie met Pseudomonas en Klebsiella bij dagelijks wassen of wekelijks wassen en dagelijks perineum.
  • Geen verschil in negatieve kweken met C difficile tussen patiënten met dagelijks wassen en minder dan dagelijks wassen.

Discussie

  •  artikelen zijn oud (1977, 1981, 2001, 2003, 2011, 2013, 2015)
  • geen significante verschillen in wassen op ziekenhuis gerelateerde infecties, en kolonisatie van de huid.
  • geen duidelijke afname in kolonisatie van de huid bij dagelijks of minder frequent dan dagelijks wassen.

Conclusie

  • huid kolonisatie en risico op ziekenhuis gerelateerde infectie wordt minimaal beïnvloed door de frequentie van wassen. Een optimale frequentie voor wassen is in deze systematic review dan ook niet gevonden.

Stap 4: Apply

Conclusie

Wat zegt de evidence?

De twee artikelen die onderzochten wat het effect op de vitale gegevens is tijdens het wassen laten zien dat direct na het wassen de bloeddruk en HA hoger zijn. 30 min na het wassen zijn deze op het laagst. De saturatie is 30 min na het wassen juist op zijn hoogst. De conclusie wordt getrokken dat wassen een positief effect heeft op de vitale parameters. En de ventilatie-perfusie verhouding verbeterd.  In deze artikelen is het comfort van de kinderen tijdens en na het wassen niet gemeten. Dyscomfort bij kinderen uit zich meestal in een hogere bloeddruk en hartfrequentie. Het resultaat van hoge hartfrequentie en bloeddruk direct na het wassen kan dan ook geïnterpreteerd worden als dyscomfort bij het kind. Wanneer deze vitale gegevens na 30 minuten op zijn laagst zijn kan aangeven dat het kind weer in rust is. De temperatuur neemt af tijdens het wassen. Het kost met name kleine kinderen veel energie om weer op temperatuur te komen, dit is niet bevorderlijk voor herstel. Kijkend naar comfort concludeer ik dan ook dat wassen geen positief effect heeft op het comfort van kinderen.

In het artikel die kijkt naar infectie bij minder vaak wassen is geen optimale frequentie voor wassen gevonden. Er is geen significant verschil gevonden in ziekenhuis gerelateerde infectie bij dagelijks of minder vaak wassen. Verder was er geen duidelijke afname op kolonisatie van bacteriën op de huid. Kanttekening hierbij is wel dat exclusiecriteria patiënten die op een intensive care lagen en kinderen waren. Kijkend naar het effect op infecties bij minder vaak wassen dan dagelijks concludeer ik dat dit geen belemmering is om minder vaak dan dagelijks te gaan wassen.

In de richtlijn smetten van V&VN van 201 staat dat het aan te bevelen is om dagelijks de huid te verzorgen om smetten te voorkomen. Om smetten te voorkomen zal dan ook dagelijks aandacht moeten zijn voor die plekken op het lichaam waar smetten makkelijk ontstaan, zoals huidplooien in hals/nek, oksels en liezen.

Kijken we naar het effect van smetten dan wordt het dagelijks verzorgen van de huid aanbevolen. Dit hoeft niet te bekeken dat het kind dagelijks gewassen hoeft te worden. Het dagelijks observeren en verzorgen van de huidplooien zal dan ook volstaan.

Wat zeggen de experts?

Gesproken met Theresia Hulzebos, verpleegkundige IC kinderen, zit in de werkgroep comfort en heeft vorig jaar de EBP leerlijn gevolgd.

Artikel over infectie heeft geen bewijs gevonden dat risico toeneemt bij minder vaak wassen.

Artikelen over gevolgen voor vitale gegevens laten zien dat HA en tensie op het hoogst zijn na het wassen en op het laagst 10 min na het wassen. Er is niet gekeken naar comfort. Vanuit dit oogpunt genomen kunnen deze waarden juist een uiting van stress zijn. De temperatuur daalt tijdens wassen, zeker voor kleine kinderen kan het veel energie kosten om hierna weer op temperatuur te komen. Dit is niet bevorderlijk voor het herstel zeker niet als het een groep kinderen betreft die moeten groeien (bijvoorbeeld voor een hart OK of levertransplantatie)

Aanbevelingen mogen duidelijker neergezet worden.

 

Wat zegt de patiënt/cliënt of diens naasten?

AANBEVELING

Het is aan te bevelen om kinderen die opgenomen zijn op de ic kinderen en beademd worden om de dag te wassen. Het comfort van kinderen zal toenemen bij minder vaak dan dagelijks wassen. Zorgdragen voor goede wisselligging is wel van belang bij minder vaak wassen aangezien wassen de ventilatie-perfusie verhouding verbeterd door verandering in houding.  Minder vaak dan dagelijks wassen heeft geen negatief effect op infectierisico, wel is dagelijkse verzorging van de huidplooien van belang. Bij het wassen zal de temperatuur goed gemonitord moeten worden en ervoor gezorgd moeten worden dat het kind niet veel afkoelt, aangezien dit veel energie zal kosten.

 

Aanbeveling