Wat is het effect van Therapeutisch Elastische Kousen, in vergelijking met zwachtelen, op (risico op) trombose, bloeddruk, decubitus bij dwarslaesiepatiënten in de acute fase?
Upload 23 januari 2023.
Auteurs
Autorisators
Nog geen autorisators.
Niet ingevuld.
Dit betreft een Cochrane Review uit 2019, met een zoekstrategie naar RCT’s met betrekking tot compressie kousen om diep veneuze trombose te voorkomen. Patiënten van elk geslacht en leeftijd werden geïncludeerd, met ziekenhuisopnames voor elke reden behalve CVA. Ze includeerden studies waarin ‘graduated compression stockings’ werden vergeleken met ‘geen profylaxe’ of een andere vorm van profylaxe.
Het betreft een zeer goed uitgevoerde systematic review, conform de standaarden van Cochrane Institute.
Inzichtelijke zoekstrategie en alleen gezocht op RCT vanaf 2008. Er is eerst breed gezocht en vervolgens geïncludeerd op patiënten met orthopedische chirurgie, vanaf 18 jaar, en geen diep veneuze trombose voor de operatie.
De onderzoekers hebben duidelijk hun zoekstrategie beschreven en hebben verschillende modellen/checklists gebruikt ter beoordeling. Alleen is het niet duidelijk of de onderzoekers onafhankelijk van elkaar de artikelen hebben beoordeeld.
Het is een richtlijn uit 2017 en is gebaseerd op AGREE II instrument.
Ze hebben het volgens de juiste standaard uitgevoerd.
Enige verbeterpunt is dat de richtlijn niet is herzien in 2020 zoals de bedoeling.
De richtlijn is gebaseerd op studies en review artikelen uit Pubmed. Daarnaast zijn andere richtlijnen (oa uit Amerika) gebruikt bij het opstellen. Het betreft patienten met dwarslaesie.
Er is in de richtlijn nauwelijks iets verteld over de zoekstrategie, de gevonden artikelen en hoe deze onderzocht zijn. Wel heeft een groep van experts deze richtlijn opgesteld.
De Richtlijn Dwarslaesiepatiënten (2017) geeft aan dat het ‘gebruik van kousen ter preventie van een veneuze trombo-embolie (VTE) nog niet voldoende onderzocht’ is. Het bewijsmateriaal is ‘zeer lage GRADE’ en betreft één studie uit 2008. Er wordt niets omschreven over zwachtelen.
Bij Sachdeva et al. (2018) werden 20 RCT’s geïncludeerd met patiënten in verschillende populaties waaronder algemene chirurgie, neurochirurgie en cardiothoracale chirurgie. In de studies ging het voornamelijk om patiënten na een chirurgische ingreep met kousen boven de knie. In 9 studies werd geen andere profylaxe toegediend, in 11 studies werd dextra, subcutane heparine, asparine, laagmoleculairgewichtheparine en mechanische compressie toegediend. De schrijvers geven daarom aan dat de resultaten voorzichtig geïnterpreteerd moeten worden, vanwege onderlinge verschillen in methodologie en populatie. Echter, in de meeste studies werd een statistisch significant verschil aangetoond tussen deelnemers die ‘graduated compression stockings’ gebruikten, versus de controle groep, op de incidentie van diep veneuze trombose. In een meta-analyse uit 2014 vonden ze een Odds Ratio van 0.35 (0.28-0.43 95% BI, p <0.001) uit 20 studies van hoge kwaliteit. Dit resulteerde in een incidentie van 9% bij gebruik van kousen versus 21% bij de controlegroep. Er kon geen onderscheid gemaakt worden in de effectiviteit van kousen van verschillende lengtes.
De studie van Tan et al. (2021) richtte zich op orthopedische chirurgie en vond hiervoor 7 geschikte studies. Twee hiervan (Sultan 2014, Chin 2009) kwamen ook voor in de SR van Sachdeva et al. (2018). Ook zij benoemen methodologische heterogeniteit tussen de studies. Ze vonden in de meta-analyse een OR van 0.59 (0.34-1.03 95% BI, p 0.07) voor het gebruik van steunkousen versus geen gebruik van steunkousen. Zowel random effect analyse als fixed effect methode toonde geen statistisch significant verschil aan.
De richtlijn van Weidner et al. (2020) gaf onvoldoende inzicht in de methodologie, daarom is besloten de resultaten niet verder te bekijken.
Wat zegt de evidence?
We hebben geen wetenschappelijke studies kunnen vinden van de invloed van TEK of zwachtelen op bloeddruk en decubitus, zowel bij dwarslaesiepatiënten als andere ziekenhuispopulaties. Voor trombose toont vooral de Cochrane Systematic Review van Sachdeva et al. (2018) een positief effect aan voor het gebruik van kousen (boven de knie), maar dit werd niet bevestigd in de latere SR van Tan et al. (2021). In beide SR kwamen dwarslaesie patiënten niet voor en werd geen vergelijking gemaakt met zwachtelen. Ook is de invloed van profylactische laagmoleculairgewichtheparine van groot belang.
Wat zegt de klinische expertise?
De verpleegkundigen op de afdeling zien, mede door het gevonden bewijsmateriaal, geen meerwaarde in het zwachtelen versus gebruik van kousen. Wel zien ze aanzienlijke nadelen aan zwachtelen, zoals de tijdsinvestering, fysieke belasting en de nodige vaardigheden en training voor zorgvuldig zwachtelen.
Revalidatiearts: volgt
Physician Assistant: volgt
Verpleegkundig Specialist (Wondconsulent):
Wat zegt de patiënt/cliënt of diens naasten?
Dwarslaesie Organisatie Nederland: