Wat is het effect van aromatherapie op postoperatieve pijn?

Upload 22 februari 2021.

Algemene Gegevens

Auteurs:

Marleen Tieken

Autorisators:

Peter Vink, EBP-expert werkzaam bij omni cura ACADEMY

Stap 1: Ask

Auteurs: : Marleen Tieken

Autorisators: : Peter Vink (EBP-expert omni cura ACADEMY)

Klinisch Scenario

Op de afdeling chirurgie is een patiënt opgenomen met een gebroken heup. Na de operatie heeft de patiënt pijn en worden medicamenten gegeven (paracetamol en opiaten). Pijnmedicatie zoals opiaten hebben nadelige bijwerkingen (obstipatie, misselijkheid, braken en droge mond). Wanneer de familie van de patiënt op bezoek komt vragen zij of aromatherapie kan worden gegeven om te zorgen voor minder pijnbeleving. Binnen het ziekenhuis wordt geen gebruik gemaakt van aromatherapie. De verpleegkundigen vragen zich af of deze niet-medicamenteuze interventie effectief kan zijn in deze setting.

PICO

P: volwassen patiënt die een operatie heeft ondergaan
I: standaard pijnbestrijding gecombineerd met aromatherapie
C: standaard pijnbestrijding
O: pijn (aan de hand van de VAS/ NRS).

De Vraag

Wat is het effect van aromatherapie op postoperatieve pijn?

Stap 2: Acquire

Auteurs: : Marleen Tieken

Autorisators: : Peter Vink (EBP-expert omni cura ACADEMY)

Zoekstrategie

1: Medline (PubMed) (09-01-2021)

Filters: systematic review
'((aromatherapy) OR (aromatherapy[MeSH Terms])) AND ((pain) OR (postoperative pain[MeSH Terms]))': 37 hits, waarvan 1 geïncludeerd.

2: Cochrane Library (09-01-2021)

3: Web of Science (09-01-2021)

Stap 3: Appraise

De Methodologie

Auteurs: : Marleen Tieken, Marleen Tieken

Autorisators: : Peter Vink (EBP-expert omni cura ACADEMY)

Studiedesign: 57.

Methode: Checklist: AMSTAR checklist

Kwaliteit: laag

Risico op Bias: ernstig

Methodologie

Deze publicatie betreft een systematic review naar de effectiviteit van aromatherapie voor de behandeling van pijn. Er is gezocht naar Engelse artikelen over aromatherapie waarbij het effect op pijn met een visueel analoge schaal (VAS) is gemeten.

Risico op Bias

De level of evidence is A1, het is een systematic review (SR) met een meta analyse. De kwaliteit is beoordeeld met de AMSTAR checklist. Het onderzoek is van matige kwaliteit, omdat de gebruikte onderzoeken onderling slecht kunnen worden vergeleken. De onderzoeksopzetten, interventies en controle groep zijn sterk variabel. variëren sterk. Daarbij wordt er ook gebruik gemaakt van kleine studie populaties.

Auteurs: : Peter Vink, Peter Vink (EBP-expert omni cura ACADEMY)

Autorisators: : Nog geen autorisators.

Studiedesign: 57.

Methode: online tool van omni cura ACADEMY

Kwaliteit: laag

Risico op Bias: ernstig

Methodologie

Risico op Bias

De primaire studies lijken niet beoordeeld te worden op methodologische kwaliteit, het risico op bias is daardoor hoog of op zijn minst niet in te schatten. Ook de meta-analyse lijkt niet helemaal terecht, gezien de hoge mate van zowel klinische/methodologische als statistische heterogeniteit. De kwaliteit van deze studie is daardoor laag en vooral de resultaten van de samenvattende analyse kunnen niet zomaar overgenomen worden.

Auteurs: : Peter Vink, Peter Vink (EBP-expert omni cura ACADEMY)

Autorisators: : Nog geen autorisators.

Studiedesign: 57.

Methode: online tool van omni cura ACADEMY

Kwaliteit: hoog

Risico op Bias: niet ernstig

Methodologie

Het doel van deze systematische review is het presenteren en analyseren van de resultaten van alle gerandomiseerde gecontroleerde trials (RCTs) die de effectiviteit van AT als aanvullende behandeling van postoperatieve pijn onderzochten.

Risico op Bias

De SR is goed uitgevoerd, hoewel niet is omschreven hoe data-extractie is uitgevoerd. Van de negen geïncludeerde waren 5 beoordeeld als hoge kwaliteit en vier als lage kwaliteit, waaronder de drie RCT’s over aromatherapie bij volwassenen.

Stap 4: Apply

De Conclusie

De gevonden evidence suggereert dat aromatherapie voordelig is in de behandeling van pijn wanneer dit gecombineerd wordt met standaard pijnbestrijding. De steekproeven zijn echter klein en de methodologische kwaliteit van de primaire studies is laag. Het resultaat van de studies is in hoge mate heterogeen. De geïncludeerde studies gebruiken onder meer verschillende methoden van aromatherapie en de controle therapieën zijn inconsistent waardoor deze moeilijk te vergelijken zijn. De studies die zijn geïncludeerd zijn uitgevoerd in niet-westerse landen en voornamelijk onder vrouwen. Verschil in culturele normen en individuele voorkeur kunnen de resultaten beïnvloed hebben en zal verder onderzocht moeten voor generaliseerbaarheid in een Nederlandse context. Dit maakt een JBI aanbeveling van Grade B: een zwakke aanbeveling. Het is echter een goedkope interventie zonder bijwerkingen en kan daarom overwogen worden in overleg met de patiënt.

Checklist

Conclusie is consistent met de resultaten.
Conclusie sluit aan bij de onderzoeksvraag.
Klinische expertise aantoonbaar gebruikt.
Wensen/voorkeuren van patiënt gebruikt waar mogelijk.

De Aanbeveling

Gebruik aromatherapie niet standaard bij postoperatieve patiënten, maar biedt de optie aan voor patiënten die hier uit eigen ervaring of verwachting baat bij heeft.

Checklist

Aanbeveling komt overeen met conclusie.
Aanbeveling reflecteert zwaarte van de aanbeveling in woordgebruik.
Aanbeveling is op zichzelf staand te lezen.

Stap 5: Assess

De Aanbeveling

Voor het gebruik van aromatherapie middels inhalatie moet zorgvuldig overwogen worden of er een risico bestaat op infectieverspreiding middels aureolen. Een minder risicovolle variant is gebruik van essentiële oliën onder de neus. De keuze voor deze interventie is afhankelijk van geld, de patiënten populatie en mogelijke hygiënemaatregelen. Daarnaast is deze interventie afhankelijk van de implementatie van gedeelde besluitvorming onder verpleegkundig personeel. Zij moeten zich bewust zijn van de mogelijkheden, de verschillende wensen en voorkeuren van patiënten en hier een adequaat advies over geven. Ten aanzien van aromatherapie is het belangrijk dat de juiste nuance wordt gegeven over de effectiviteit: het kan helpen, maar de bewijskracht hiervoor is laag.

Checklist

Gewenste situatie omschreven.
Verwachte barrières voor implementatie omschreven.
Aanbeveling gaat over zowel gedrag als producten (protocollen etc.).

Bronvermelding

Lakhan, SE, Sheafer, H, & Tepper, D. (2016) The Effectiveness of Aromatherapy in Reducing Pain: A Systematic Review and Meta-Analysis. Pain research and treatment 2016 8158693.
Dimitriou, V, Mavridou, P, Manataki, A, & Damigos, D. (2017) The Use of Aromatherapy for Postoperative Pain Management: A Systematic Review of Randomized Controlled Trials. Journal of perianesthesia nursing : official journal of the American Society of PeriAnesthesia Nurses 32(6), 530-541.