Urineretentie: urinekatheter bij epidurale pijnstilling.

Upload 1 september 2014.

Inhoud

Basisgegevens

Auteurs

  • redactie

Autorisators
Nog geen autorisators.

Stap 1: Ask

Klinisch Scenario

Patiënten die een abdominale operatie ondergaan, krijgen vaak na de operatie pijnmedicatie via een epiduraal katheter. Met de epiduraal katheter wordt ook een urinekatheter ingebracht. Deze wordt geplaatst omdat de zenuwen van de blaas door de pijnmedicatie verdoofd zijn en aandrang tot urineren niet of nauwelijks wordt gevoeld. De urinekatheter wordt weer verwijderd als de epidurale pijnmedicatie gestopt wordt, meestal enkele dagen postoperatief. Een urinekatheter heeft echter ook nadelen; het vergroot het risico op een urineweginfectie en belemmert de mobilisatie van de patiënt. De vraag doet zich voor of de urinekatheter sneller verwijderd kan worden, dus nog voordat de epiduraalkatheter verwijderd wordt.

PICO

  • P: Patiënten met een epiduraal katheter na een abdominale operatie
  • I: Urinekatheter gedurende de epidurale pijnstilling
  • C: Vroegtijdig verwijderen van de urinekatheter / geen urinekatheter
  • O: Spontane mictie, urineretentie

De Vraag

Wat is de kans op urineretentie/spontane mictie bij het vroegtijd verwijderen (of niet plaatsen) van een urinekatheter bij een patiënt met epidurale pijnstilling na een abdominale operatie?

Stap 2: Acquire

Tabel van Terminologie

Niet ingevuld.

Zoekacties

Search: PubMed en Cochrane. Gezocht naar systematic reviews en vergelijkende studies (al dan niet gerandomiseerd). Zoektermen: surgical patient, abdominal surgery, epidural catheter, epidural block, urinary catheter, indwelling urinary catheter, urinary catheterization, removal, urinary tract function, micturition, retention. Resultaten: 1 gerandomiseerde klinische studie (RCT) [1] en 1 cohort studie².

Geïncludeerde Studies

    1. Zaouter C, Wuethrich P, Miccoli M, Carli F. Early removal of urinary catheter leads to greater postvoid residuals in patients with thoracic epidural. Acta Anaesthesiol Scand 2012;8:1020-1025. 2. Stubbs BM, Badcock KJM, Hyams C, Rizal FE, Warren S, Francis D. A prospective study of early removal of the urethral catheter after colorectal surgery in patients having epidural analgesia as parts of the Enhanced Recovery After Surgery programme. The association of Coloproctology of Great Britain and Ireland 2013;15:733-736.
    string(4) "hold"

    Stap 3: Appraise

    De Methodologie

    In het artikel van Zaouter [1] worden patiënten na randomisatie ingedeeld in een interventiegroep (N=101) en een controlegroep (N=104). Alle patiënten hadden een thoracale of abdominale operatie ondergaan. In de interventiegroep wordt de urinekatheter verwijderd op de ochtend na de operatie en in de controlegroep wordt de urinekatheter verwijderd op het moment dat de epidurale pijnstilling wordt gestopt. Het onderzoek is goed uitgevoerd, met de kanttekening dat er niet is geblindeerd, d.w.z. zowel de onderzoeker als de patiënt weten in welke groep de patiënt zit. Alle patiënten in deze studie gingen weer spontaan urineren na verwijdering van de urinekatheter. Wel duurde het in de interventiegroep langer voordat de spontane mictie op gang kwam (345 versus 207 minuten, p<0.0001) en was de hoeveelheid van de eerste mictie groter (219 versus 114 ml, p<0.0001). De auteurs concluderen dat een snelle verwijdering van de urinekatheter niet leidt tot her-katheterisatie en per patiënt de voor- en nadelen zullen moeten worden afgewogen.

    De Resultaten

    Stubbs² onderzoekt het verschil in urineretentie tussen 104 patiënten waarbij de urinekatheter in de eerste 24 uur postoperatief wordt verwijderd en een groep van 89 patiënten waarbij de urinekatheter wordt verwijderd tegelijkertijd met de epiduraal katheter. Al deze patiënten hadden een colorectale operatie ondergaan. De patiënten zijn niet gerandomiseerd, maar de patiënten in beide groepen zijn goed vergelijkbaar. De studie is zorgvuldig uitgevoerd, d.w.z. de inclusie van patiënten, de dataverzameling en analyses zijn adequaat en goed beschreven. Lost-to-follow up of ontbrekende gegevens zijn geen probleem. In de groep waarbij de urinekatheter snel werd verwijderd hadden 14 patiënten urineretentie en moesten opnieuw gekatheteriseerd worden. In de vergelijkende groep waren dit 2 patiënten. Dit is een significant verschil (p=0.009). De auteurs
    concluderen dat het risico op urineretentie groter is wanneer de urinekatheter postoperatief binnen 24 uur wordt verwijderd, maar dat het in 88% van de patiënten zonder problemen gebeurt.

    Stap 4: Apply

    De Conclusie

    Uit onderzoek blijkt dat epidurale pijnstilling postoperatief invloed heeft op de mogelijkheid spontaan te urineren. Wanneer een urinekatheter verwijderd wordt terwijl de epidurale katheter nog in situ is, leidt dit tot meer her-katheterisaties, een groter blaasvolume en langere periode tot aan de eerste spontane urineproductie. In de praktijk zal een afweging moeten worden gemaakt tussen de voordelen van een snelle verwijdering van een urinekatheter (minder kans op urineweginfecties, betere mobiliteit van de patiënt) en de nadelen (overbelasting van de blaas met mogelijke onherstelbare schade, een verhoogde kans op een urineweginfectie door residu en her-katheterisatie).

    De Aanbeveling

    • Bij abdominale chirurgische patiënten met een epidurale pijnstilling, dient de urinekatheter niet vroegtijdig te worden verwijderd. Er is meer kans op urineretentie en het eerste moment van urineren vindt later
    plaats dan bij patiënten waarbij de katheter tegelijkertijd met de epidurale katheter verwijderd wordt.
    • Niveau van bewijs: B

    Stap 5: Assess

    De Aanbeveling

    Op de afdeling Gynaecologie van het AMC, wordt de urinekatheter postoperatief verwijderd bij het stoppen van de epidurale pijnstilling. Dit beleid blijft ongewijzigd, tenzij er voor een individuele patiënt grote voordelen zijn bij een eerdere verwijdering van de urinekatheter.