Welk tijdstip van het verwijderen van een blaaskatheter leidt tot minder rekatheterisaties?

Upload 27 maart 2021.

Algemene Gegevens

Auteurs

Simone van Essen

Autorisators

Peter Vink, EBP-expert werkzaam bij omni cura ACADEMY

Stap 1: Ask

Auteurs: Simone van Essen

Autorisators: Anja Bussink

Klinisch Scenario

Op de Acute Opname Afdeling, AOA, van het Gelre Ziekenhuis te Apeldoorn worden blaaskatheters bij volwassenen om 6u verwijderd, zoals het protocol het voorschrijft.
Er is onzekerheid over wat nu de beste behandelingswijze is: mag de blaaskatheter ook in de avond verwijderd worden? En wat leidt tot minder rekatheterisaties en uiteindelijk minder infectiegevaar?

PICO

P: volwassen, blaaskatheter, perioperatief, ziekenhuis
I: blaaskatheter verwijderen (ochtend)
C: blaaskatheter verwijderen (avond)
O: herkatheterisatie

De Vraag

Wat is het effect van 's ochtends blaaskatheter verwijderen, in vergelijking met 's avond, op rekatheterisaties bij volwassen pre/postoperatieve patiënten met een verblijfskatheter wegens retentieblaas?

Stap 2: Acquire

Auteurs: Simone van Essen

Autorisators: Anja Bussink, Peter Vink (EBP-expert omni cura ACADEMY)

Zoekstrategie

1: Richtlijnen V&VN (26-06-2021)

2: Cochrane Library (26-06-2021)

'catheter, urinary catheter, urine catheter, bladder catheter, catheter a demeure, longterm catheter, indwelling catheter, indwelling urethral catheter, indwelling urine catheter, indwelling urinary catheter, CAD, remov*, evening, night, midnight, late night, 22pm, 22:00pm, 22:00'

3: Medline (PubMed) (26-06-2021)

Stap 3: Appraise

De Methodologie

Richtlijn Katheterisatie : Urethrale en suprapubische verblijfskatheters bij volwassenen

Auteurs: Simone van Essen

Autorisators: Anja Bussink, Peter Vink (EBP-expert omni cura ACADEMY)

Studiedesign: richtlijn.

Methode: Checklist: AGREE II Checklist

Kwaliteit: gemiddeld

Risico op Bias: ernstig

Methodologie

Het betreft een internationale richtlijn over verblijfskatheters bij volwassenen, opgesteld door de European Association for Urology Nurses (EAUN). De V&VN Urologie en Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden zijn betrokken geweest bij het tot stand komen van de richtlijn.

Risico op Bias

De Richtlijn V&VN uit 2013 is beoordeeld met behulp van de AGREE II checklist en beoordeeld als van matige kwaliteit, oa gebaseerd op het zoeken, includeren en de beoordeling van de kwaliteit van de studies.

Strategies for the removal of short-term indwelling urethral catheters in adults.

Auteurs: Simone van Essen

Autorisators: Anja Bussink, Peter Vink (EBP-expert omni cura ACADEMY)

Studiedesign: systematic-review.

Methode: Checklist: Cochrane Checklist voor SR's van RCT's

Kwaliteit: hoog

Risico op Bias: niet ernstig

Methodologie

De systematic review richt zich op de beste strategieën voor het verwijderen van een kortdurende (minimaal één dag en maximaal veertien dagen) blaaskatheter bij volwassenen patiënten. Belangrijkste uitkomstmaat was het aantal rekatheterisaties na het verwijderen van de katheter. Patiënten met congenitale afwijkingen aan het uro/genitale systeem werden niet geïncludeerd. De auteurs van deze systematic review beschrijven de kwaliteit van de primaire studies als wisselend en beschreven beperkingen qua analyses vanwege de beperkt beschikbare informatie en klinische heterogeniteit tussen de onderzoeken.

Risico op Bias

De systematic review uit 2007 is beoordeeld met behulp van de SR-RCTs checklist van Cochrane en beoordeeld als van goede kwaliteit. Alle stappen zijn uitgebreid beschreven en lijken goed navolgbaar.

De Resultaten

De Richtlijn V&VN¹geeft aan dat verblijfskatheters ‘s avonds verwijderd kunnen worden (voor 12 uur ’s nachts) met als gevolg een korter verblijf in het ziekenhuis. Daarentegen geven ze aan dat katheters toch veelal ‘s ochtends verwijderd worden, zodat eventuele retenties overdag behandeld kunnen worden. Advies is om het lokale beleid te raadplegen. In de systematic review² werden 26 studies (met 2933 voornamelijk urologische en gynaecologische operatiepatiënten) geïncludeerd. Acht studies rapporteerden specifiek over het aantal deelnemers dat urineretentie ontwikkelde na verwijdering van de verblijfskatheter met de noodzaak tot rekatheterisatie. 57/857 (7%) van de patiënten in de groep waarbij de katheter voor de nacht werd verwijderd versus 76/833 (9%) in de groep waarbij de katheter vroeg in de ochtend werd verwijderd (RR 0.80; 95%CI 0.58 to 1.08; Comparison 01.10). Er werd dus geen significant verschil gevonden in de noodzaak voor het aantal rekatheterisaties.

Stap 4: Apply

De Conclusie

Wat zegt de evidence?

In de verpleegkundige richtlijn van matige kwaliteit werd geen concreet antwoord gevonden wijzend op een moment voor het verwijderen van een verblijfskatheter met het oog op het voorkomen van rekatheterisaties. Een verouderde systematic review vond geen statisch significant verschil tussen het aantal rekatheterisaties in relatie tot de momenten van verwijdering van een verblijfskatheter. Er lijkt dus geen harde indicatie te zijn voor het verwijderen van een verblijfskatheter in de ochtend of in de avond.

Wat zegt de klinische expertise en patiënt/cliënt of diens naasten?

Als er geen zwaarwegende medische redenen zijn om eventuele retenties te voorkomen (bijvoorbeeld als een volle blaas een verhoogd risico kan geven op complicaties) zal per patiënt de verpleegkundige expertise en de wens van de patiënt gewogen kunnen worden om de verblijfskatheter al dan niet al in de avond te verwijderen. Het verwijderen van de katheter al in de avond zou tot een eerder ontslag kunnen leiden.

Checklist

Conclusie is consistent met de resultaten.
Conclusie sluit aan bij de onderzoeksvraag.
Klinische expertise aantoonbaar gebruikt.
Wensen/voorkeuren van patiënt gebruikt waar mogelijk.

De Aanbeveling

Het is aan te bevelen om als verpleegkundige in samenspraak met de patiënt te overwegen of een kortdurende verblijfskatheter al in de avond of vroeg in de ochtend verwijderd kan worden.

Checklist

Aanbeveling komt overeen met conclusie.
Aanbeveling reflecteert zwaarte van de aanbeveling in woordgebruik.
Aanbeveling is op zichzelf staand te lezen.

Stap 5: Assess

De Aanbeveling

De uitkomsten van deze CAT zullen besproken worden met de diverse betrokkenen, zoals medisch specialisten en collega verpleegkundigen op de Acute Opname Afdeling. Het lijkt aannemelijk dat de uitkomsten ook toepasbaar zullen zijn op andere afdelingen in Gelre ziekenhuizen. Er wordt een plan van aanpak opgesteld om te komen tot een Gelre brede implementatie, zo nodig in samenspraak met het afdelingshoofd van afdeling AOA en een stafmedewerker van de afdeling kwaliteit en veiligheid.

Checklist

Gewenste situatie omschreven.
Verwachte barrières voor implementatie omschreven.
Aanbeveling gaat over zowel gedrag als producten (protocollen etc.).

Bronvermelding

(Verzorgenden & Verpleegkundigen Nederland), V&VN. (2013) Richtlijn Katheterisatie : Urethrale en suprapubische verblijfskatheters bij volwassenen richtlijn .
Griffiths, R, & Fernandez, R. (2007) Strategies for the removal of short-term indwelling urethral catheters in adults. The Cochrane database of systematic reviews (2), CD004011.