Doorbloeding: pulsaties voelen om doorbloeding van het been te controleren.
Let op!
Deze CAT is verouderd. Het is daarom mogelijk dat de conclusie en aanbeveling niet langer up-to-date zijn.
Help mee met het up-to-date houden van de CAT’s!
Stap 1: Ask
Stap 2: Acquire
Stap 3: Appraise
De Methodologie
Van de 7 artikelen zijn er 5 voldoende valide en toepasbaar [1-5]. De artikelen van Moffatt [6] en Lewis [7] zijn twijfelachtig valide, maar toepasbaar. In alle studies zijn alleen patiënten met chronisch vaatlijden onderzocht.
De Resultaten
Er is geen gouden standaard voor het meten van de doorbloeding in het been. In 5 artikelen is hetzelfde afkappunt gebruikt, namelijk een enkel-arm index (EAI) van 0.92,4-7. Bij een EAI <0.9 is er een verminderde doorbloeding en bij een EAI >0.9 is de doorbloeding goed. Lundin³ heeft berekend dat de minste foutpositieve (FP) en fout-negatieve (FN) bevindingen bij het voelen van pulsaties voorkomen bij een afkappunt van de EAI van 0.76. Brearley [1] gebruikt als gouden standaard de beoordeling van twee chirurgen. Wanneer de doorbloeding wordt gecontroleerd door een verpleegkundige is er een grote kans dat de pulsaties wel worden gevoeld, terwijl er toch een verminderde doorbloeding is (FN). Het percentage gemiste patiënten ligt tussen de 37% bij Christensen [4] en Moffatt [6] en 75.5% bij Collins [5]. Bij het afkappunt van EAI <0.71 wordt het laagste percentage (19%) van de patiënten met een verminderde doorbloeding gemist (FN)³. FP bevindingen (loos alarm) komen minder vaak voor. Het percentage patiënten met loos alarm varieert van 1.7% tot 25% met een EAI >0.95. De doorbloeding wordt dan extra gecontroleerd door middel van een echo of een doppler. Bij het afkappunt van EAI <0.71 is in 34% van de patiënten nog steeds extra controle nodig³. In 3 artikelen is onderzocht wat het verschil is tussen de ‘observers’ [1-3]. Deze inter-observer agreement is laag, m.a.w. er zit veel verschil in het wel of niet voelen van pulsaties per persoon. De betrouwbaarheid van het voelen van pulsaties is groter bij meer ervaren observanten [1,2], maar zelfs met ervaring en scholing is het voelen van pulsaties matig betrouwbaar. Vasculaire laboranten voelden vaker de pulsaties wel boven het afkappunt en niet onder het afkappunt ten opzichte van de andere observanten³. De kappa was 0.68.
Stap 4: Apply
De Conclusie
Er is veel onderzoek gedaan naar het voelen van pulsaties om perifeer arterieel vaatlijden te diagnosticeren. In geen van de onderzoeken wordt het voelen van perifere pulsaties gezien als een betrouwbaar diagnostisch onderzoek. Met name de FP is hoog, d.w.z. dat er vaak wel pulsaties voelbaar zijn, terwijl de doorbloeding in het been verminderd is. Het gevolg hiervan kan zijn dat niet op tijd actie wordt ondernomen, zoals het verminderen van de druk op de arterie femoralis of het maken van een echo om arteriële trombose of een bloeding uit te sluiten. De inter-observer agreement is in het algemeen laag.
Checklist
Nog niet beoordeeld.De Aanbeveling
• Het is aan te bevelen om de doorbloeding van het been te controleren d.m.v. kleur, warmte en gevoel. Het voelen van pulsaties heeft geen toegevoegde waarde.
• Niveau van bewijs: B
Checklist
Nog niet beoordeeld.Stap 5: Assess
De Aanbeveling
Aanbevelingen vanuit de studies zijn om het voelen van pulsaties af te schaffen. De doorbloeding in het been moet worden gecontroleerd door de observaties warmte, kleur, en gevoel. Indien het voelen van pulsaties nog wel gewenst is, is de aanbeveling om dit te combineren met een doppler/EAI, TSP of een pulse volume recorder.