Doorgankelijk maken van een verstopte neusmaagsonde.

Upload 1 januari 2016.

Let op!

Deze CAT is verouderd. Het is daarom mogelijk dat de conclusie en aanbeveling niet langer up-to-date zijn.

Help mee met het up-to-date houden van de CAT’s!

Algemene Gegevens

Auteurs: Myrthe van der Boon en Esther Spijkerman

Autorisators:
Nog geen autorisators.

Stap 1: Ask

Auteurs: Myrthe van der Boon en Esther Spijkerman:

Autorisators: : Nog geen autorisators.

Klinisch Scenario

In het Emma Kinderziekenhuis (EKZ), AMC liggen regelmatig kinderen met een maagsonde. Een vaak terugkerend probleem is verstopping van de maagsonde. Om de doorgankelijkheid te herstellen, worden door verpleegkundigen verschillende interventies toegepast, bijvoorbeeld warm water, spa rood of cola. Ook blijken er verschillen te bestaan tussen ziekenhuizen; waar het ene ziekenhuis de voorkeur geeft aan koolzuurhoudende dranken, adviseert een ander ziekenhuis dat juist niet te gebruiken. Verpleegkundigen van de afdeling Tieners besluiten deze klinische onzekerheid uit te zoeken.

PICO

P: Patiënten met een verstopte maagsonde
I: Koolzuurhoudende drank
C: Geen koolzuurhoudende drank
O: Doorgankelijkheid maagsonde, nieuwe maagsonde, bijwerkingen

De Vraag

Stap 2: Acquire

Auteurs: Myrthe van der Boon en Esther Spijkerman:

Autorisators: : Nog geen autorisators.

Zoekstrategie

Search: PubMed, CINAHL, Google Scholar en V&VN richtlijnen database. Gezocht naar systematic reviews (SR), reviews, gerandomiseerde studies (RCTs) en richtlijnen. Zoektermen: feeding tube, enteral nutrition, unclog, occlusion, occlus, obstructed, declog, clog, clearing, flush, irrigants, carbonated water, sodium bicarbonate. Resultaten: 1 systematic review (SR) [1], 3 reviews [2-4] en 1 richtlijn [5].

Stap 3: Appraise

De Methodologie

Methode van onderzoek:
Dandeles et al. [1]
doet een literatuuronderzoek naar de effectiviteit en veiligheid van verschillende
methoden om een verstopping van een maagsonde te voorkomen en te verhelpen. In deze SR zijn 1
RCT, 1 beschrijvende studie en 3 in vitro onderzoeken geïncludeerd. De studie is zeer matig uitgevoerd:
de methode paragraaf ontbreekt en de resultaten worden slechts summier weergegeven. Fisher et
al.², Bourgault et al.³ en Lord et al. [4]
beschrijven een aantal interventies om een verstopte maagsonde
te verhelpen en geven daarbij referenties. Het is in de publicaties onduidelijk of de onderbouwing
van de interventies systematisch tot stand is gekomen. Deze reviews hebben daardoor het karakter
van praktijkgerichte, opinion-based artikelen. De richtlijn van de V&VN [5] is van goede kwaliteit met de
kanttekening dat er niets gezegd wordt over implementatie van de richtlijn.

De Resultaten

Water
Het is niet onomstotelijk aangetoond dat water een grotere effectiviteit zou hebben om een verstopte
maagsonde weer doorgankelijk te krijgen dan andere maatregelen. [1,2] Water versus cola leverde geen
verschil (p>0.05). Wanneer water wordt vergeleken met cranberry sap lijkt water effectiever (p<0.05). Deze resultaten komen echter uit gedateerde, in vitro studies. Toch doen de meeste auteurs de aanbeveling om het doorspuiten van de verstopte maagsonde altijd als eerste te proberen met lauw water. [1-3,5] Dit omdat andere genoemde interventies zoals (kool)zuurhoudende dranken en pancreasenzymen nadelige effecten zouden kunnen hebben. Tevens is water het meest beschikbare middel en veilig. Koolzuurhoudende dranken en cranberry sap Het is niet aangetoond dat koolzuurhoudende dranken of cranberry sap een grotere effectiviteit zou hebben om een verstopte maagsonde weer doorgankelijk te krijgen dan andere maatregelen. [1,2] Er zijn aanwijzingen dat cranberry minder effectief is dan water en cola (p<0.05). [1,5] Pancreasenzymen Pancreasenzymen lijken effectief om een verstopte maagsonde doorgankelijk te krijgen wanneer de pH-waarde van het pancreasenzym wordt verhoogd naar 7.9. Dit blijkt uit een studie waarin van de 32 verstopte maagsondes 23 maagsondes doorgankelijk werden na gebruik van “geactiveerde Viokase”. [1,4] Echter kleven er grote nadelen aan het gebruik van pancreasenzymen. Bij verstopping door geneesmiddelen leidt een hoge zuurgraad juist tot meer verstopping, aangezien de meeste geneesmiddelen hierdoor neerslaan. Ook kan door zowel een hoge als lage pH het eiwit uit de sondevoeding denatureren en hierdoor samenklonteren.

Stap 4: Apply

De Conclusie

Wetenschappelijk bewijs ontbreekt om te zeggen welke interventie effectief is om een verstopte
maagsonde te verhelpen. Op dit moment is de kennis beperkt en vooral gebaseerd op in vitro studies en
opinion-based literatuur. Er lijkt echter consensus te bestaan dat lauw water de interventie van eerste
keuze is en dat (kool)zuurhoudende dranken en pancreasenzymen niet gebruikt moeten worden.

Checklist

Nog niet beoordeeld.

De Aanbeveling

• Wij doen de aanbeveling om de doorgankelijkheid van een maagsonde te herstellen met lauw water en
(kool)zuurhoudende dranken te vermijden, zoals beschreven in de Nederlandse richtlijn.
• Niveau van bewijs: A1

Checklist

Nog niet beoordeeld.

Stap 5: Assess

De Aanbeveling

We zullen onze protocollen (waar nodig) aanpassen aan de resultaten van deze CAT en de kennis verspreiden via de reguliere scholingsmomenten binnen ons ziekenhuis.

Checklist

Nog niet beoordeeld.

Bronvermelding

1. Dandeles L, Lodolce A. Efficacy of Agents to Prevent and Treat Enteral Feeding Tube Clogs. The Annals of Pharmacotherapy 2011;45:676-80. 2. Fisher C, Blalock B. Clogged Feeding Tubes: A Clinician’s Thorn. Nutrition Issues in Gastroenterology 2014;127. 3. Bourgault A, Ipe L, Weaver J, et al. Development of Evidence-Based Guidelines and Critical Care Nurses’ Knowledge of Enteral Feeding. Critical Care Nurse 2007;27(4):17-29. 4. Lord L. Restoring and Maintaining Patency of Enteral Feeding Tubes. Nutrition in Clinical Practice 2003;18:422-426. 5. V&VN Beroepsvereniging van Zorgprofessionals. Landelijke multidisciplinaire richtlijn neusmaagsonde. Utrecht 2011.