Een tafelventilator bij benauwdheidsklachten van COPD patiënten.

Upload 1 mei 2018.

Inhoud

Basisgegevens

Auteurs

  • redactie

Autorisators
Nog geen autorisators.

Stap 1: Ask

Klinisch Scenario

Chronische obstructieve longziekte (COPD) is een progressieve ziekte met overlijden als gevolg. In de palliatieve fase van deze ziekte is de behandeling voornamelijk gericht op symptoombestrijding: kortademigheid, hoesten met opgeven van sputum en vermoeidheid. Patiënten hebben een langere hersteltijd nodig om weer op adem te komen na inspanningen zoals wassen en aankleden. De afdeling Longziekten van Gelre Ziekenhuizen te Apeldoorn heeft recent 2 patiënten met eindstadium COPD gehad, die gebruik maakten van een tafelventilator in plaats van zuurstof d.m.v. een neusbril, ter verlichting van de benauwdheidsklachten. De effectiviteit hiervan is echter onbekend. Daarom is onze onderzoeksvraag: Wat is de effectiviteit van een tafelventilator gericht op het gezicht, op de benauwdheidsklachten van een patiënt met een vergevorderd stadium van COPD ten opzichte van gebruik van zuurstof door middel van een neusbril?

PICO

  • P: Patiënten met een chronische obstructieve longziekte in een vergevorderd stadium
  • I: Gebruik van een ventilator in het gezicht
  • C: Gebruik van zuurstof door middel van een zuurstofbril
  • O: Benauwdheidsklachten

De Vraag

Stap 2: Acquire

Tabel van Terminologie

Niet ingevuld.

Zoekacties

Search: Pubmed en CINAHL. Er is gezocht naar artikelen gepubliceerd in de laatste 5 jaar. Zoektermen: dyspnea, breath*, dyspn*, pulmonary disease, chronic obstructive, pulmonary obstructive disease, hand held fan. Resultaten: 1 review(1) en 4 randomized clinical trials (RCTs)(2-5).

Geïncludeerde Studies

    1. Swan F & Booth S. The role of airflow for the relief of chronic refractory breathlessness. Current opinion in supportive and palliative care 2015;9(3):206-211. 2. Abernethy AP, McDonald CF, Frith PA, et al. Effect of palliative oxygen versus room air in relief of breath- lessness in patients with refractory dyspnoea: a double-blind, randomised controlled trial. The Lancet 2010;376(9743):784-793. 3. Galbraith S, Fagan P, Perkins P, et al. Does the Use of a Handheld Fan Improve Chronic Dyspnea? A Randomized, Controlled, Crossover Trial. Journal Of Pain And Symptom Management 2010;39(5):831-838. 4. Marchetti N, Lammi M, Travaline J, et al. Air Current Applied to the Face Improves Exercise Performance in Patients with COPD. Lung 2015;193(5):725-731. 5. Bausewein C, Booth S, Gysel, M, et al. Effectiveness of a hand-held fan for breathlessness: a randomised phase II trial. BMC Palliative Care 2010;9:22.
    string(4) "hold"

    Stap 3: Appraise

    De Methodologie

    Methode van onderzoek:
    De review van Swan et al.(1)
    werd beoordeeld met de PRISMA checklist en de Nederlandstalige
    checklist van Cochrane. De review is van matige kwaliteit: de search is niet systematisch uitgevoerd en er is geen beschrijving van de kwaliteit van de onderzoeken. Vier primaire studies uit de
    review gaven antwoord op de onderzoeksvraag en werden daarom nog apart beoordeeld met de
    Cochrane checklist. De RCT van Abernethy et al.²
    vergeleek het effect van zuurstof met (medische)
    lucht in een grote multicenter RCT bij 239 deelnemers (63% COPD) met refractaire benauwdheidsklachten en is van hoge kwaliteit. De randomized cross-over trial van Galbraith et al.³
    onderzocht
    bij 50 palliatieve patiënten met refractaire benauwdheidsklachten het gebruik van een ventilator op
    het gezicht versus een ventilator op het been. Marchetti et al.(4) onderzocht bij 10 COPD patiënten
    hetzelfde effect tijdens activiteit. Deze studies zijn wegens het gebrek aan blindering en lage aantal
    patiënten minder valide. Bausewein et al.(5)
    onderzocht de haalbaarheid van een handventilator
    bij 70 patiënten met vergevorderde kwaadaardige aandoeningen en (zeer) ernstige COPD, met
    een polsband als controle interventie. Buiten het gebrek aan blindering betrof dit een studie van
    redelijke kwaliteit.

    De Resultaten

    Volgens Abernethy et al.² is er geen verschil in de afname van benauwdheidsklachten in deochtend bij het gebruik van zuurstof (NRS -0.9, 95% Betrouwbaarheidsinterval (BI) -1.3 tot -0.5)
    ten opzichte van (medische) lucht (NRS -0.7, 95% BI -1.2 tot -0.2). Beide groepen geven wel aan
    dat de benauwdheidsklachten afnemen, maar het verschil tussen beide groepen is niet significant
    (p=0.504). Galbraith et al.³
    vond een significante afname van de benauwdheidsklachten in rust bij
    het gebruik van een ventilator op het gezicht vergeleken met een ventilator gericht op het been
    (VAS -7 mm, 95% BI 2.5 tot 11.7 mm, p=0.003). Volgens Marchetti et al.(4) kan door gebruik van
    een ventilator tijdens activiteit de inspanningstolerantie verbeteren en benauwdheidsklachten op
    de BORG bij maximale inspanning verminderen (5.0 (0–10) op gezicht vs. 6.5 (0–10) op been, p
    = 0.03). De haalbaarheidsstudie van Bausewein et al.(5)
    toont echter aan dat slechts 40% van de
    patiënten de ventilator gebruikte tijdens dagelijkse activiteiten en slechts 50% van hen het ook nuttig vond. In de onderzoeken is gebruik gemaakt van valide meetinstrumenten zoals de NRS, VAS
    en BORG breathlessness scale.

    Stap 4: Apply

    De Conclusie

    Er zijn aanwijzingen dat in rust een ventilator gericht op het gezicht ongeveer evenveel verlichting van
    benauwdheidsklachten geeft ten opzichte van het gebruik van zuurstof. Ook zijn er aanwijzingen dat
    een ventilator tijdens activiteit effectief kan zijn, maar dat dit in de praktijk mogelijk niet haalbaar is. Verder onderzoek is nodig naar de relatie tussen verbetering van de inspanningstolerantie en het ervaren
    van benauwdheidsklachten bij het gebruik van (medische) lucht.

    De Aanbeveling

    • We doen de aanbeveling om in overleg met de patiënt een tafelventilator te gebruiken om
    benauwdheidsklachten van een patiënt met ernstige COPD te verlichten.
    • Niveau van bewijs: A2 en B

    Stap 5: Assess

    De Aanbeveling

    Het gebruik van een ventilator in rust zou benauwdheidsklachten kunnen verminderen en de patiënten het gevoel geven dat zij zelf ‘iets doen’ aan hun benauwdheid. Dit kan een positieve invloed hebben op de angst. Een ventilator is een goedkoop en eenvoudig hulpmiddel. Door middel van een folder en een presentatie zullen de patiënten en zorgverleners bekend worden gemaakt met de potentiële werking van een ventilator. Daarnaast wordt deze informatie beschikbaar gesteld voor het project ‘Palliatieve Signaleringsscore’.