Voeding tijdens rehydratie met oral rehydration salt

Upload 26 mei 2011.

Inhoud

Basisgegevens

Auteurs

  • redactie

Autorisators
Nog geen autorisators.

Stap 1: Ask

Klinisch Scenario

Kinderen met lichte tot matige dehydratie, ten gevolge van gastro-enteritis, worden in eerste instantie gerehydreerd met behulp van oral rehydration salt (ORS). Nu vraagt men zich af of het verstandig is om daarnaast gewoon te blijven eten en drinken. Misschien dat daardoor de werking van de ORS vermindert en de duur van de diarree wordt verlengd? Tijd om dit uit te zoeken.

PICO

  • P: Kind met gastro-enteritis dat met ORS wordt gerehydreerd
  • I: Onderbreken van de normale voeding
  • C: Continueren van de normale voeding
  • O: Rehydratie, defaecatie

De Vraag

Stap 2: Acquire

Tabel van Terminologie

Niet ingevuld.

Zoekacties

Search: gezocht in de National Guideline Clearinghouse, de Cochrane database en in Medline naar richtlijnen en systematic reviews. In aanvulling op de gevonden richtlijnen is gezocht naar randomized controlled trials verschenen in de laatste 5 jaar. Zoektermen: “oral rehydration therapy”, “oral rehydration salt”, “refeeding”, “rehydration”, “rehydration management”, “gastroenteritis”, “diarhoea”, “children”. Resultaten: 4 relevante richtlijnen: Europese richtlijn [1], Cincinnati-richtlijn², NICE-richtlijn³, WGOrichtlijn [4].

Geïncludeerde Studies

    1. European society for paediatric gastroenterology, hepatology and nutrition / European society for paediatric infectious diseases. Evidence-based guidelines for the management of acute gatroenteritis in children in Europe. 2008, www.espghan.org. 2. Cincinnati Children's Hospital Medical Center. Evidence-based clinical care guideline for acute gastroenteritis (AGE) in children aged 2 months through 5 years. Cincinnati (OH), 2006. www.cincinnatichildrens.org. 3. National Institute for Health and Clinical Excellence. Diarrhoea and vomiting caused by gastroenteritis: diagnosis, assessment and management in children younger than 5 years. Clinical Guideline 84, London: NICE, 2009, www.nice.org.uk. 4. World Gastroenterology Organisation. Practice guideline: acute diarrhea. Munich, Germany, 2008. www.worldgastroenterology.org.
    string(4) "hold"

    Stap 3: Appraise

    De Methodologie

    De Europese richtlijn [1] voldoet aan alle eisen van de Agree-checklist. Alle items worden goed beschreven, de aanbevelingen worden helder gepresenteerd. Bij elk onderdeel wordt een referentielijst en ‘level of evidence’ gegeven. De Cincinnati-richtlijn [2] voldoet aan bijna alle items van de Agree-checklist. Het onderwerp, het doel en de doelgroep van de richtlijn zijn goed beschreven, evenals de zoekstrategie en de beoordeling van de gevonden studies. Bij elk onderdeel wordt een referentielijst en ‘level of evidence’ gegeven. De NICE-richtlijn [3] voldoet aan alle eisen van de Agree-checklist. Onderwerp en doel worden goed beschreven, evenals de betrokkenheid van belanghebbenden. De aanbevelingen worden helder gepresenteerd en deze worden onderbouwd met wetenschappelijk bewijs. Ook wordt het verschillende bewijsmateriaal op een heldere manier gewogen (‘level of evidence’). Er wordt ingegaan op de implementatie.
    Veel items van de Agree-checklist zijn niet (volledig) terug te vinden in de WGO-richtlijn [4]. Het is bijvoorbeeld niet glashelder voor wie de richtlijn is bedoeld. De zoekstrategie en de beoordeling van de gevonden publicaties worden minimaal beschreven. In deze richtlijn ontbreken de referenties waarop de diverse aanbevelingen zijn gebaseerd. Wel worden de aanbevelingen helder geformuleerd.

    De Resultaten

    De Europese richtlijn [1] doet een uitspraak over (verder gezonde) kinderen van 0 tot 5 jaar met acute gastro-enteritis. De aanbevelingen zijn gebaseerd op publicaties t/m 2006. Een snelle rehydratie kan worden bereikt in 4-6 uur, waarin het kind alleen ORS krijgt. Hierna kan normaal eten en drinken worden hervat; level of evidence: A2.
    Borstvoeding kan worden gecontinueerd; level of evidence: C.

    De Cincinnati-richtlijn [2] doet een uitspraak over kinderen van 2 maanden tot 5 jaar met acute gastroenteritis. De aanbevelingen zijn gebaseerd op publicaties t/m mei 2006.
    Het advies is om eerst een optimale rehydratie te krijgen m.b.v. ORS gedurende 4-6 uur. Vervolgens kan gestart worden met normaal eten en drinken; level of evidence: A2. Frequent kleine porties geniet de voorkeur; level of evidence: A2. De richtlijn doet geen uitspraak over borstvoeding.

    De NICE-richtlijn [3] doet aanbevelingen voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 5 jaar. Prematuur geboren kinderen en kinderen met co-morbiditeit op het gebied van gastro-enterologie, cardiologie en nefrologie vallen buiten deze richtlijn. De aanbevelingen zijn gebaseerd op publicaties t/m augustus 2008. Bij een lichte tot matige dehydratie is de aanbeveling om te starten met ORS. In de eerste 4 uur (rehydratie fase) wordt geadviseerd geen ander eten of drinken te geven. Wanneer de
    situatie van het kind na deze 4 uur is verbeterd, kan het normale voedingspatroon worden hervat, maar vruchtensappen en koolzuurhoudende dranken moeten worden vermeden. Level of evidence: A2. Borstvoeding kan altijd gecontinueerd worden; level of evidence: B.

    De WGO-richtlijn [4] doet aanbevelingen voor kinderen, er wordt niet ingegaan op verschillende leeftijden. Het advies is gedurende 4 uur te starten met alleen ORS. Wanneer de situatie niet verslechterd kan na deze 4 uur worden gestart met normaal eten en drinken. Vochtintake moet worden gestimuleerd, maar vruchtensappen moeten worden vermeden. Frequent kleine maaltijden hebben de voorkeur. Borstvoeding kan worden gecontinueerd. Level of evidence van de
    aanbevelingen is onduidelijk.

    Stap 4: Apply

    De Conclusie

    De aanbevelingen zijn eenduidig en goed toe te passen in de praktijk:
    a) In het eerste stadium van rehydratie (4 tot 6 uur) geniet het de voorkeur alleen ORS te geven.
    b) Hierna kan het normale dieet van het kind worden hervat. Regelmatig kleine maaltijden worden aanbevolen. Het gebruik van vruchtensappen en koolzuurhoudende dranken vermijden.
    c) Geadviseerd wordt om borstvoeding altijd te continueren.

    De Aanbeveling

    • Kinderen (leeftijd van 0 – 5 jaar zonder andere aandoeningen) met lichte tot matige dehydratie op basis van acute gastro-enteritis, mogen 4-6 uur na het starten van de ORS, weer gewoon eten en drinken.
    • Borstvoeding moet altijd worden gecontinueerd.
    • Niveau van evidence: A1

    Stap 5: Assess

    De Aanbeveling

    De resultaten van deze CAT zullen meegenomen worden in het herziene protocol rehydratie met ORS bij kinderen.